Các bậc tiền bối của chúng ta, trong cuộc đấu tranh với thiên nhiên đã phát minh ra chiêm bốc.
Ý nghĩa của chiêm bốc ở chỗ, nó không những là vì sự sinh tồn mà còn là vì sự sinh tồn ngày càng tốt đẹp hơn. Có rất nhiều người phản đối chiêm bốc. Một trong số nguyên nhân của nó là họ cho rằng chiêm bốc là kết quả của tâm lí tiêu cực tự mình hạ thấp. Trong nỗi nghi hoặc và khủng khiếp của cuộc đấu tranh với thiên tai của thiên nhiên, con người thường cầu xin một sức mạnh siêu nhiên ngoài bản thân mình để giúp đỡ mình, do đó mới đi chiêm bốc (xem bói).
Trước khi “Kinh Dịch” ra đời, các nhà hiền triết Trung Quốc đã phát minh ra nhiều phương pháp chiêm bốc. Căn cứ xem các hiện tượng
trong sách “Sơn hải kinh” đã tỏ ra dưới thời Đường Ngu hoặc Trọng Lê đã từng có các phương pháp chiêm bốc như xem biểu tượng động vật, xem biểu tượng thực vật, xem thiên tượng. Nhưng những phương pháp này rất giản đơn, cũng có rất ít lí lẽ khoa học để cho con người hiện
đại tin phục.
Ví dụ xem xét biểu tượng động vật, khi người ta gặp phải những việc khó khăn thì sẽ giết thịt động vật, để từ huyết tượng, cốt tượng, biểu tượng dịch mật của động vật để suy đoán cát hung của việc đang mong cầu. Ví như huyết tươi, cốt tươi sáng, dịch mật sáng và đầy chính là điềm tốt, nếu ngược lại là điềm xấu. Nếu gặp được điềm tốt lành thì cho rằng nên tiếp tục cố gắng vươn tới. Chẳng may gặp phải điểm xấu thì sẽ từ bỏ luôn động cơ dự định ban đầu, để tránh những điều bất hạnh sẽ đến với mình. Vì thế, việc chiêm bốc như vậy về thực chất chỉ là quyết định vấn đề của người ta làm hay không làm mà thôi. Điều này đã bộc lộ tính tiêu cực của phương pháp chiêm bốc này. Thuật bói rùa xuất hiện về sau này cũng không thoát ra khỏi bóng đen tiêu cực này. Điều đó đã phản ánh năng lực tư duy của con người sẽ quyết định thái độ của người ta đối xử với sự vật. Nhưng chúng ta cũng đừng nên vội chê bai đối với phương pháp chiêm bốc thô thiển này, vì chính những phương pháp thô thiển đó lại
đã sản sinh ra “Kinh Dịch” vĩ đại.
Trên cơ sở quan sát hiện tượng xa xưa đã sản sinh ra tượng quẻ, quẻ từ và hào từ của “Kinh Dịch”. Sự phát minh Bát quái đã kết thúc bóng đen của thời đại bói rùa, đón nhận ánh bình minh ngời sáng của khoa học.
Sự phát minh Bát quái không chỉ là sự cải tiến phương pháp mà còn là sự tiến bộ của tư duy. Nó đã đặt nền móng cho một lí thuyết tham bác đồ sộ. Vì thế, lòng tự tin của nhân loại mới được dựng xây lên một cách chân chính. Sự ra đời của 64 quẻ đã tỏ rõ các nhá hiền triết Trung Quốc đã bắt đầu dự vào trí tuệ của chính mình để sinh tồn, để chinh phục sự uy hiếp từ thiên nhiên tới.
Xem bói “Kinh Dịch” không còn là sản phẩm của sự bị động tiêu cực trước đây nữa, mà đã trở thành phương tiện khoa học của con người nhận biết thiên nhiên và lợi dụng thiên nhiên. Chiêm bốc sẽ không còn chỉ quyết định con người làm hay không làm nữa, mà là
quyết định vấn đề con người nên đi làm như thế nào và có thể làm như thế nào đế tốt hơn.
Trong lịch sử đằng đẵng hàng mấy ngàn năm, “Kinh Dịch” đã làm sáng tỏ điểm này, nó đã sống với thời gian mà vẫn không hề suy vong. Nó không chỉ đã gợi lên bước ngoặt chuyển hóa tế nhị của sự phát sinh sự vật, mà còn chỉ ra con đường sinh tồn cùng tồn tại hài hòa giữa con người với thiên nhiên, đã dạy cho con người biết tùy cơ ứng biến như thế nào đế tránh hung hóa cát. Điều này hoàn toàn khác với thiên đường của đạo Cơ đốc và kiếp sau của nhà Phật. Nó chỉ bảo cho con người ta phải biết nắm vững như thế nào đế thực hiện.
Người Trung Quốc đầu đen da vàng, đã từng theo con đường này để bước theo những năm tháng dài lê thê đã qua. Các nhà triết học tương lai đã không ngừng làm phong phú thêm “Kinh Dịch”, làm cho nó phải ngấm thấm vào trong nền văn hóa Trung Quốc. Thuyết Nho
học do Khổng Tử dựng lên chính là một ví dụ điển hình. Vì vậy nói xem bói “Kinh Dịch” thật ra không phải là sản phẩm tiêu cực, mà là sự tiến thủ tích cực. Điều này có thể thông qua sự phát triển của “Kinh Dịch” để chứng minh thêm. Lịch sử phát triển “Kinh Dịch” cũng là lịch sử của các nhà tiền bối Trung Quốc nhận thức tự nhiên, thích nghi tự nhiên, chinh phục tự nhiên, đã trở nên thành thực và tiến bộ về mặt phương pháp tư tưởng.
